Zdany egzamin Przewodnika Beskidzkiego zamknął pewien etap. Przez dwa lata celem wszystkich moich górskich wypraw były tylko i wyłącznie Beskidy. Każda sobota, każdy długi weekend, każdy urlop. Beskidy nie znudziły mi się, ale pora zajrzeć w inne góry. Na pierwszy wyjazd wybrałem trzy pasma sudeckie - Góry Orlickie, Bystrzyckie (oba to Sudety Środkowe) oraz Bialskie (geograficznie jest to część Gór Złotych w Sudetach Wschodnich). W tym poście wejdziemy na dwie wieże w Górach Orlickich i jedną w Bystrzyckich. Góry Złote w kolejnym artykule.
Plan
Nocleg mamy w Zieleńcu ("Przystanek Alaska"). Rano wychodzimy na pierwszą trasę (Orlica i Velká Deštná). Wracamy do pensjonatu na chwilę relaksu i późnym popołudniem jedziemy autem do Spalonej - racuchy w schronisku i łatwe zdobycie Jagodnej.
Orlica
Wędrówkę na dwie wieże w Górach Orlickich zaczynamy na wyższym końcu Zieleńca (dzielnica Dusznik-Zdroju), przy kamieniu Rübartscha. Heinrich Rübartsch to prekursor turystyki w Górach Orlickich. Wybudował 3 (!) wieże widokowe i schronisko na Orlicy. Podobno jako pierwszy jeździł na nartach w Zieleńcu. Obok kamienia przechodzą dwa szlaki - czerwony to Główny Szlak Sudecki. My ruszamy szlakiem zielonym w kierunku Orlicy.
Orlica (1084m n.p.m.) jest w Koronie Gór Polski, jako najwyższy szczyt Gór Orlickich. Co ciekawe, szczyt znajduje się na terenie Czech. Po polskiej stronie, kilka metrów poniżej szczytu, znajduje się wieża widokowa. Drewniana konstrukcja zbudowana w 2021r mierzy 25m.
Jesteśmy w Sudetach Środkowych, co oznacza, że z wieży widzimy sporo sudeckich pasm. Na zachodzie dominują Karkonosze z Śnieżką (dobrze widoczna gołym okiem, ale niestety gorzej na zdjęciu). Widzimy też Góry Stołowe z charakterystycznym, płaskim Szczelińcem Wielkim oraz Góry Kamienne z wyraźną sylwetką Waligóry. Na północy ciągną się Góry Sowie, płynnie przechodzące w niższe Góry Bardzkie. Z kolei na wschodzie widzimy Masyw Śnieżnika, oraz Góry Bystrzyckie i Złote. Zobaczmy kilka panoram:
Po wizycie na wieży przechodzimy kilkadziesiąt metrów na czeską stronę. Oprócz tabliczki szczytowej, jest tam trójgraniasty obelisk upamiętniający wizyty słynnych osób na Orlicy. W kolejności chronologicznej są to
cesarz "austriacki" (oficjalnie to "Cesarz Rzymski Narodu Niemieckiego) Józef II (1779r),
6-ty prezydent USA John Quincy Adams (1800r)
Fryderyk Chopin (1826r).
Warto zwrócić uwagę na trzy różne nazwy szczytu: Orlica (PL), Vrchmezi (CZ) i Hohe Mense (DE).
Masarykova Chata
Ze szczytu Orlicy szlak prowadzi w stronę szczytu Šerlich. Trasa jest spacerowa. Brak znaczących różnic wysokości, szeroka, szutrowa droga prowadzi w przyjemnym lesie. Widoków brak - będą dopiero gdy zobaczymy Masarykovą Chatę, położoną na rozległej polanie pod Šerlich'em.
Obecnie na samej Orlicy nie ma schroniska. Co prawda w Zieleńcu jest Schronisko PTTK "Orlica", ale położone w obszarze zabudowanym, przy drodze asfaltowej, poza nazwą niewiele ma wspólnego z pojęciem schroniska górskiego, a jeszcze mniej z Orlicą. W przeszłości pod szczytem Orlicy funkcjonowało wiele schronisk. W kulminacyjnym momencie przed II Wojną Światową, działało równocześnie aż 6! (nie licząc obiektów w samym Zieleńcu):
- Kammbaude Grunwald-Krone (na szlaku do Masarykovej Chaty, na wysokości ok. 1000m n.p.m.; Grunwald to przedwojenna nazwa Zieleńca)
- Hindenburgbaude (Kłodzkie Towarzystwo Górskie (GGV); na wysokości 975m n.p.m.)
- Berghof Rübartsch (prywatne, zbudowane przez wspomnianego wyżej Heinricha Rübartsch'a; również na wysokości ok. 975m)
- Reinerzer Skihütte Grunwald (związek narciarski z Dusznik; położone niedaleko Hindenburgbaude)
- Mensehorst am Goldenen Stollen (zbudowane w dawnym kamiełomie, 200m poniżej szczytu Orlicy)
- i wreszcie Masarykova Chata (zbudowana w 1925r, stoi na wysokości ponad 1000m n.p.m.) - w tej chacie zatrzymamy się na postój
W chacie jest część restauracyjna (z obsługą przy stoliku) oraz turystyczna - dania barowe, miejsca na zewnątrz. W obu można płacić CZK i PLN, ale tylko gotówką. Polecam domácí štrúdl.
Po krótkim posiłku udajemy się w stronę góry Velká Deštná - najwyższego (1115m n.p.m.) szczytu Gór Orlickich i całych Sudetów Środkowych.
Velká Deštná
Szlak na najwyższy szczyt Sudetów Środkowych (CZ i PL) to... asfaltowa droga. Trochę skruszona czasem, ale ciągle droga. Nie ma na szczęście możliwości wjazdu samochodem. Jest za to dostępna dla rowerów i wózków.
Według czeskich legend, w Górach Orlickich panuje dobrotliwa i sprawiedliwa księżniczka Kaczenka. Tak bardzo kocha swoje góry, że odrzuciła zaloty samego Karkonosza, który chciał ją zabrać do siebie.
Pozwólcie, że zacytuję podanie w oryginale - czeski pisany nie jest taki trudny, jak się wydaje język mówiony:
Podle dávných vyprávění našich předků v Orlických horách přebývá a laskavě panuje milá a půvabná dívka - Kačenka. Je dobrotivá a spravedlivá jako sama horská příroda. Poctivým a chudým pomáhá, povaleče a nepoctivce trestá. Do Kačenčiných hor za ní občas zajíždí vládce sousedních hor - sám pan Krakonoš. Sličná Kačenka se mu líbí, rád by si ji odvezl s sebou a vzal za ženu. Ta však má příliš ráda své hory a nechce je opustit. I když sebelaskavěji a sebecitlivěji odmítne, vládce Krkonoš se vždy hluboce urazí. Popadne ho strašný hněv, uvede v činnost všechny ničivé síly, kterými vládne. Začne metat blesky a hromy, rozvodní všechny potůčky, potoky a říčky v Orlických horách. Nadělá polomů a škod po celé lesní krajině. Takto rozzuřen a rozezlen se vrací domů do severních hor. Po čase ho zlost přejde a urážka přebolí. Zasteskne se mu po Kačence s nadějí, že tentokrát nebude odmítnut, a tak se po čase opět vypraví na námluvy. (http://orlickehory.net/pohadky.htm)
Na szczycie jest wieża widokowa o ciekawej konstrukcji. Wieża jest metalowa, ale zastosowane drewniane osłony, co chroni przed wiatrem i sprawia, że wieża nie kłuje w oczy.
Velká Deštná jest blisko Orlicy, więc i panorama jest podobna. Warto było wejść na obie w ciągu jednego dnia. Na pierwszej nauczyłem się co widać, na drugiej mogłem już o tym opowiadać, także czeskim turystom ;-)
Wracamy tą samą drogą, dopiero kilkaset metrów od Masarykovej Chaty zbaczamy z asfaltu. Idziemy chwilę przez las, by potem niebieskim szlakiem zejść do Zieleńca. Powrót do naszej bazy chodnikiem przez całą długość miejscowości. Dwie wieże w Górach Orlickich zdobyte, ale to nie koniec dnia i naszej wycieczki.
Jagodna
Po krótkim relaksie w naszym pensjonacie, wsiadamy do auta i "autostradą sudecką" jedziemy do miejscowości Spalona. Tam w Schronisku PTTK Jagodna jemy kolację - legendarne racuchy z jagodami. Jesteśmy gotowi do zdobycia Jagodnej.
"Zdobycie" Jagodnej trzeba wziąć w duży cudzysłów. Na szczyt prowadzi szeroka droga szutrowa. 4km i zaledwie 200m przewyższenia od Schroniska Jagodna. Spacer.
Jagodna jest na liście Korony Gór Polski - jako najwyższy szczyt Gór Bystrzyckich. Jest więc popularnym celem wędrówek. My udajemy się na szczyt trochę przed zachodem słońca, tłumów nie ma. Większość zdobywców KGP idzie na szczyt drogą od schroniska - wieża, selfie, pieczątka i powrót. Nie wszyscy wiedzą, że właściwa kulminacja Jagodnej to... Jagodna Północna (mierzy 985m n.p.m. a tymczasem szczyt pieczątkowo-wieżowy ma tylko 977m...). Jestem co prawda przewodnikiem beskidzkim a nie sudeckim, ale prowadzę moją grupkę wąską ścieżynką w las i zdobywamy WŁAŚCIWY szczyt Jagodnej.
Teraz możemy wrócić na szeroką drogę i zdobyć niższy szczyt Jagodnej (977m n.p.m.). Trafiliśmy tu o właściwej porze - złota godzina. Wchodzimy na wieżę widokową i podziwiamy widoki. Sami.
Panorama nie jest tak szeroka jak wcześniej w Górach Orlickich. Duży fragment horyzontu na zachodzie zasłania podłużny wał jaki tworzą te góry (patrz zdjęcie na końcu relacji). Ciekawszy jest widok na wschód. Tu bezpośrednio u podnóża Gór Bystrzyckich widzimy szeroki Rów Górnej Nysy, przechodzący na północ w Kotlinę Kłodzką. Za tym obniżeniem imponująco prezentuje się Masyw Śnieżnika.
Kończymy bardzo udany dzień - dwie wieże w Górach Orlickich i jedna w Bystrzyckich to dużo pozytywnych wrażeń. Sudety nie zastąpią Beskidów, ale jest postanowienie by raz w miesiącu jechać w góry na zachód, zamiast na południowy-wschód.
Dwie wieże w Górach Orlickich... Podsumowanie
Data przejścia: 20.07.2024
Dystans: 18+ 8,4km
Suma podejść: 461 + 218m
Czas przejścia: ok. 6 + 2h (wliczając postoje)
Punkty GOT: 20 + 11 - szlaki łatwe
Najwyższy punkt: 1115m n.p.m. (Velká Deštná)
Ciekawe miejsca: Zieleniec (baza turystyczna); Orlica (wieża widokowa, szczyt w Koronie Gór Polski); polana pod Šerlich'em (schronisko Masarykova Chata); Velká Deštná (wieża widokowa); Spalona (Schronisko PTTK Jagodna); Jagodna (wieża widokowa, szczyt w Koronie Gór Polski)
Regiony geograficzne: Góry Orlickie oraz Góry Bystrzyckie
